Kadınlarda kısırlık yani infertilite erkek bireylerdeki kadar karmaşık değildir. Çiftler bir yıl boyunca korunmasız ve düzenli cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamadıkları zaman infertilite açısından araştırmaları gerekir. Yapılan incelemeler sonucunda eğer kadında bir doğurganlık sorunu görülüyorsa doktor ayrıntılı bir fizik muayene ve tetkiikler ile sorunu çözmeye çalışır. Genel olarak hekimlerin yaptığı doğurganlık testleri aşağıdaki gibidir;
• Yumurtlama testi: Hekim kan testlerine göre lüteinleştirici hormon (LH), progesteron ya da prolaktin hormonlarından yumurtlama olup olmadığını anlar.
• Histerosalpingografi: Kontrastlı ya da kontratsız bir şekilde uygulanabilen histerosalpingografi ile rahmin röntgeni çekilir Bu işlem sırasında rahimdeki ve fallop tüplerindeki sorunlar görülebilir.
• Görüntüleme yöntemleri: Pelvik ultrason çoğu zaman uterus ve fallop tüplerinde meydana gelen bir hastalığı açığa çıkarır. Sonohisterografi, histeroskopi ile yapılan ultrason ya da salin infizyonu ile olası herhangi bir anormallik tespit edilebilir.
• Laparoskopi: Göbeğin altından küçük bir kesi yaparak yumurtalıkların, fallop tüplerinin ve uterusun durumu incelenir. Endometriozis, fallop tüplerinin tıkanıklıkları gibi sorunlar laparoskopi yardımıyla hem teşhis hem de tedavi edilir.
• Genetik testler: İnfertiliteye sebep olabilecek herhangi bir genetik kusurunun olup olmadığı araştırılır.
• Diğer hormon testleri: Üreme sürecini kontrol eden tiroid ve hipofiz hormonlarının yanı sıra pelvik bölgede üretilen hormonların seviyeleri kontrol edilerek infertilite sebepleri araştırılır.
Kısırlığın Tedavisi Nasıldır?
Her çift bebek sahibi olmak ister ve doğal yollarla çocuk sahibi olamayan kısır kişiler için teknolojik gelişmelerle birlikte birtakım tedavi yöntemleri sunulmuştur. Kadın infertilitesi hakkındaki günümüzde uygulanan tedaviler aşağıdaki gibidir;
Bazı kadınlar infertilite sorununda bir ya da daha fazla tedaviye ihtiyaç duyabilir.
Doğurganlık Ilaçlarını Kullanarak Yumurtlamanın Sağlanması
Eğer kadın yumurtlamasının bozuk olması nedeniyle gebe kalamıyorsa bu durumda ana tedavi doğurganlık ilaçlarıdır. Medikal tedavi aşamasında kullanılan ilaçlar yumurtlamayı düzenler ya da uyarır. Ancak avantaj ve dezavantajları konusunda hekiminiz size bilgi verecektir.
Rahim İçi Enjeksiyon (İntrauterin Injeksiyon=IUI)
Rahim içi enjeksiyon işleminde yumurtalıkta bir ya da daha fazla sayıda döllenmek üzere yumurta varlığında erkek bireyden alınan sağlıklı spermler direkt olarak rahme yerleştirilir. Kısırlığının nedenlerine bağlı olarak IUI işleminin zamanlaması normal menstrüasyon döngüsüyle ya da doğurganlık ilaçlarıyla koordine edilebilir.
Cerrahi Operasyonlar
Kadında kısılık sebepleri arasında endometrial polipler, myomlar, uterin septum, intrauterin yara izi gibi rahim sorunları yer alabilir. Bu sebepten dolayı gebe kalınamıyor olabilir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları histeroskopik cerrahi yöntemiyle endometriozis, pelvik yapışıklıklar gibi patolojileri çözüme kavuşturur. Büyük myomlar ya da polipler laparoskopik cerrahi yöntemiyle alınır ve malign bir durum varlığını araştırmak için patoloji laboratuvarına biyopsi alınarak gönderilir.
Yardımcı Üreme Teknikleri
Günümüzde kadın ve erkek kısırlığında yardımcı üreme teknikleri sıkça kullanılır. Amaç sperm ve yumurtanın farklı bir ortamda birleştirilmesi ve ana rahmine yeniden yerleştirilmesidir. Tüm dünyada en sık kullanılan yardımcı üreme tekniği tüp bebek yöntemidir. İnvitro fertilizasyon olarak da bilinen tüp bebek tekniğinde birden fazla olgun yumurta uyarıldıktan sonra toplanır. Laboratuvar ortamında sperm ve yumurtanın döllenmesi sağlandıktan sonra embriyolar rahme implante edilir. Bu işlem sırasında intrastoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI), kuluçka aşamasına yardım etmek, dönor yumurta veya spermin kullanılması ya da taşıyıcı anne gibi alternatifler söz konusudur. İntrastoplazmik sperm enjeksiyonunda tek bir sağlıklı sperm doğrudan yumurtaya enjekte edilir ve bu yöntem daha çok kalitesi ve miktarı düşük olan spermlerin varlığında tercih edilir.
Kuluçkaya yardım etmek ise; embriyonun dış tabakasını açıp ana rahmine yerleştirilmesi işleminin tanımıdır. Dönor yumurta ya da spermin kullanılmasında çiftin kendi yumurtaları ve spermleri kullanılır. Ancak dişi ve erkek üreme hücrelerinde ciddi sağlık problemleri varsa isimsiz ya da bilinen bir donör ya da yumurta kullanılabilir. Ancak bu işlem ülkemizde yasal değildir. Taşıyıcı gebelikte ise anne rahmi embriyonun tutunması için yeterli değilse ve kadın ciddi sorunlar nedeniyle gebe kalamıyorsa çiftin yumurta ve sperminden elde edilen embriyo sağlıklı başka bir kadının rahmine implante edilir. Bu işlem de ülkemizde yasal değildir.
Kadınlarda Kısırlık Tedavisinin Komplikasyonları Nelerdir?
Bebek sahibi olmak isteyen kadın ve erkek, çoğu zaman yıllarını tedavi merkezlerinde geçirir. Ancak yardımcı üreme teknikleri ya da medikal tedavi yollarının da belli komplikasyonları vardır. Bu riskleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
• Çoklu gebelik: Kısırlık tedavisinin en yaygın görülen komplikasyonudur. Aslında birçok çifte göre ikiz ya da üçüz çocuklarının olacağı haberi risk ya da komplikasyon değil oldukça mutluluk verici bir haberdir. Diğer yandan kadın vücudu, birden fazla fetüsü bedeninde taşırken erken doğum riski, gestasyonel diyabet, prematüre bebekler, makrozomik fetus, RH kan uyuşmazlığı ya da hidrosefali gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
• Kısırlık tedavisinde medikal ilaçlar tercih edildiyse bu ilaçlar zaman zaman yumurtalıkların şişmesine ve kadınlarda ağrılara yol açabilir. Hafif karın ağrısı, şişkinlik ve mide bulantısı hissedilebilir.
• Kanama veya enfeksiyon: Herhangi bir invaziv prosedürde olduğu gibi, yardımcı üreme teknolojisi veya üreme cerrahisi ile nadiren kanama veya enfeksiyon riski vardır.